BASINA VE KAMUOYUNA

Ali Bülent ERDEM Abdullah AYSU
Çiftçi Sendikaları Konfederasyonu Çiftçi Sendikaları Konfederasyonu
Genel Sekreteri Genel Başkanı

KÖYLÜ HAKLARI

Madde 1- Yaşamak ve İyi Bir Yaşam Standardı Hakkı
İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi’nde belirtildiği gibi, köylülerin ve ailelerinin en az diğer insanlar kadar;
1. Kendi hayatlarının korunması ve güvenliğini sağlama,
2. Şerefli, varsıl ve iyi bir hayat sürme,
3. Sağlıklı, besleyici ve yeterli yiyeceğe sahip olma,
4. Sağlık hizmetinden ve spor, eğlence, ulaşım, elektrik, temiz su, iletişim ve güvenilir bilgi gibi diğer sosyal hizmetlerden yararlanma,
5. İyi bir eğitim-öğretim görme,
6. Kendi ve ailevi ihtiyaçlarını görmeye yetecek kadar gelire sahip olma,
7. Uygun konut ve giyim koşullarına ulaşım,
8. Kendi tarımsal ürünlerini kendi ihtiyaçları için kullanmak ve kendi tarım ürünlerini başka insanlara dağıtmak,
9. Hakları ve temel ihtiyaçları kanunlarla, devlet ve uluslararası örgütler tarafından herhangi bir cinsiyet, yaş, din, sosyo-kültürel ayrımcılık yapılmaksızın korunma hakları vardır.

Madde 2- Tarımsal Kaynaklara Erişim
1. Uygun arazilere kolektif ya da bireysel olarak konut ya da tarım amacıyla erişim,
2. Kendi toprakları üzerinde çalışma,
3. Tarımsal kaynaklara ve işgücüne erişim,
4. Devlet önünde herhangi bir ayrım yapılmaksızın arazi sahiplenme,
5. Kendilerinin daha önceden ekonomik geliri ve o toplumun bir yaşam alanı olmuş olan devlete ait verimsiz toprağı almak ve onda çalışmak için gerekli;
1. Su arıtması yapma,
2. Kendi tarımsal ihtiyaçları için su kaynaklarını kullanmaya,
3. Kendi bölgelerindeki su kaynaklarını idare etmeye hakları vardır.

Madde 3- Tohum ve Tarıma İlişkin Haklar
1. Yetiştirmek istedikleri bitki çeşitlerini belirleme,
2. İktisadi, ekolojik ve kültürel açıdan tehlike arz eden bitki çeşitlerini reddetme,
3. Yapmak istedikleri çiftçiliğin şekil ve istemine karar verme,
4. Tarımdaki yerel bilgilerini koruma ve geliştirme,
5. Tarım tesislerini kullanma,
6. Kendi ürünlerini, çeşitlerini, miktarını, niteliğini ve yetiştirme şeklini demokratik bir şekilde bireysel veya kolektif olarak seçme,
7. Kendi teknolojileri veya insan sağlığını ve çevreyi koruma esasına dayalı olarak kendi seçtikleri teknolojiyle çiftçilik ve yetiştiricilik yapma,
8. Kendi yerel çeşitlerini yetiştirme ve geliştirme hakları vardır.

Madde 4- Sermayeye ve Tarımsal Üretim Araçlarına İlişkin Haklar
1. Tarımı geliştirmek üzere devletten fon alma,
2. Tarım için sermaye garantisi,
3. Bağımsız kaynaklardan sermaye edinme,
4. Köylülük ve tarıma ilişkin bütçe kararının alınmasına, formüle edilmesine, planlanmasına etkin bir biçimde katılma,
5. Tarımsal sulama araçları edinme,
6. Tarım için gerekli alet-edevat ve maddeleri edinme,
7. Tarımsal ürünü pazarlamak için nakliye hizmeti,
8. Hak mücadelesi sırasında üçüncü bir taraftan gelecek yardımı seçme hakları vardır.

Madde 5- Bilgi Teknolojisi ve Tarım Teknolojisine Ulaşım
-Tarımsal ve genetik kaynakların korunmasını savunmak şartı ile-
1. Piyasalar, kapital, anlaşmalar, fiyatlar ve teknoloji hakkında doğru ve tutarlı enformasyonu edinme,
2. Ulusal ve uluslararası anlaşmalar ile ilgili bilgi edinme,
3. Etno-sosyal değerleri dışlamaksızın, üretim araçlarını ve diğer yararlı teknolojiyi edinme,
4. Eşyalar ve hizmetler hakkında tam ve doğru bilgi almak, ne tüketeceklerini ve nasıl tüketmek istediklerini belirlemek,
5. Bireysel veya kurumsal olarak, para ödemesi yaparak veya yapmaksızın, ulusal veya uluslararası düzeyde yeterli ve doğru bilgiyi alabilme hakları vardır.

Madde 6-Tarımsal Üretimde Fiyat ve Piyasa Belirlemede Özgürlük Hakkı
1. Kendi tarımsal üretimlerine kendi veya toplumsal ihtiyaçlarını karşılamak üzere öncelik verme,
2. Aileleri için üretimlerini stok yapmak ve uzman tarafından hasat hatası olarak teşhis edilen sorunu çözmek için ürünlerini en az bir sezon boyunca saklama,
3. Adil bir piyasaya,
4. Üretimleri için tatmin edici bir ücret alma,
5. Bireysel veya kolektif olarak fiyat belirleme,
6. Tarımsal ürünleri için marketi ve dağıtım garantisine sahip olma,
7. Yaptığı iş karşılığında, ihtiyaçlarını karşılayacak makul bir ücretle kendisi ve ailesi için çalışma,
8. Kendi ürünleri için fiyat belirleme,
9. İnsan sağlığı ve çevresel korunmayı korumak amacıyla, beceri ve teknik bilgilerine dayanarak ürünlerini işlemek ve saklamak,
10. Yerel gıdaları ve hizmetleri sakınmak, üretmek, ekonomik olarak kontrol etmek ve türeterek kullanma,
11. Üretimlerini pazarlama, tarımsal üretim yapabilmek için gerekli donanım (ekipman) ve hammaddeyi alma,
12. Tarımsal ürünlerinin donanımı (ekipmanı) ve hizmetleri konusunda ulusal ya da uluslar arası garanti alma hakları vardır.

Madde 7- Tarımsal Değerlerin Korunması Hakları
1. Kültürel ve yerel tarımsal değerlerinin korunması ve sayılmasını sağlama,
2. Tarımda yerel bilgiyi geliştirme ve koruma,
3. Yerel değerlerin tamamını yok edebilecek bütün sınırlandırmaları yok etme hakları vardır.

Madde 8- Biyolojik Çeşitlilik Hakları
1. Biyolojik çeşitliliği koruma ve sakınma,
2. Biyolojik çeşitlilik doğrultusunda ekim, geliştirme ve koruma yapma,
3. Besin çeşitleri, tarımsal ürünler, bitkiler, ilaç, kültürel ve diğer tür biyolojik çeşitlilik konulu patenti reddetme,
4. Biyo-korsanlık, iddia ve çevresel kirlilikten korunma amacıyla biyolojik çeşitliliği ilgilendiren her türlü yasal korunmaya sahip olma,
5. Bir topluluk olarak, yerel halk tarafından sahiplenilen, bakılan, keşfedilen, geliştirilen ya da üretilen her türlü mülkiyet hakkından feragat etme,
6. Aile ya da toplum olarak, kaynakların zenginliğinden doğan genetik ya da biyolojik çeşitliliği sürdürme amacıyla, bakım, değişim ve koruma amaçlı her türlü yasal korumaya sahip olmaya hakları vardır.

Madde 9- Çevresel Koruma Hakları
1. Temiz ve sağlıklı bir çevrede yaşama,
2. Yerel bilgiye dayanarak yaşadıkları çevreyi koruma,
3. Çevresel kirlenmeye yol açacak her türlü baskı ve hareketi reddetme,
4. Çevresel zararları dava etme ve çevresel zarardan kaynaklanan zararlarını telafi ettirme hakları vardır.

Bölüm 10- Ortakların Özgürlüğü ile İlgili Haklar
1. Yerel, bölgesel, ulusal ve uluslar arası düzeyde bir araya gelme, bütünleşme ve kendilerini ifade etme,
2. Her türlü bağımsız çiftçi kuruluşunun korunması amaçlı her türlü hakkı elde etme,
3. Uygulamada diğer kuruluşlarla birlikte özgürce hareket etme,
4. Adalet önünde ya da dışında korunma ve yasal koruma elde etme,
5. Kendilerini ifade edebilmeleri için halka açık bir tesis ve halka açık bir gazete sütununa,
6. Hareketlerini ve yaratıcılıklarını sona erdirmeye, değiştirmeye çalışan diğer kişilerden veya daha büyük kuruluşlardan kaynaklı her türlü baskıdan korunmayı elde etme,
7. Bireysel ya da grup olarak, yerel dil, kültür, din ve edebiyatla kendilerini ulusal ya da uluslar arası yasalar karşısında ifade etme haklarının korunması hakkını elde etme,
8. Her türlü kişi ya da kuruluşun dayatmasından ve engellemesinden uzak, herhangi bir grubun ya da kişinin çıkarına olmaksızın organizasyonlar kurma özgürlükleri vardır.

Köylü hakları, cinsiyet, dinsel, grupsal ya da kültürel etmenlerle sınırlandırılamaz.

Çiftçi Sendikaları Konfederasyonu
Yönetim Kurulu

Bugün uygulanan tarımsal üretim modeli ve onun neden olduğu tarımsal üretim koşulları köylülüğü ve onun kültürünü yok ediyor. Çiftçiler mesleğini terk etmek zorunda kalıyor. Çevre olumsuz etkileniyor. Çiftçiler yoksullaşıyor ve yoksunlaşıyor. Tüketiciler daha pahalı tüketmek zorunda kalıyor.
Hükümetler köylülere ilişkin kararları alırken köylüyü yok sayıyor.
Yerli yabancı büyük tarım ve gıda şirketleri lehine yapılan anlaşmalar çiftçinin elini kolunu bağlıyor.
Çiftçilerin kendi yaşamları ve kültürleri için, sağlıklı bir çevre için, kendi kaynaklarımızla yeterliliği sağlamak için kısacası üretmek için insanüstü bir güç harcıyor.
Oysa köylüler olarak bizlerin;
İnsan Hakları Evrensel Bildirgesini temel alarak, köylünün toplumsal-siyasal hak ve özgürlüklerden yararlanması ve baskılardan uzak olabilmesinin, bunun da ancak herkesin ekonomik, sosyal, toplumsal-politik ve kültürel haklardan faydalanabilmesi ile mümkündür.
Uluslararası toplumsal-politik haklar anlaşmalarına dayanarak, devletin, köylünün toplumsal-politik hakları, herhangi bir ırk, ulus, cinsiyet, dil, din, siyasi, etnik ya da sosyal, servet vb. gibi bir ayrım yapmaksızın garanti altına alınmalıdır.
Ekonomik, sosyal ve kültürel haklar ile ilgili uluslararası anlaşmalara dayanarak, devletin biz köylülerin, açlıktan uzak bir yaşam sürdürmemiz sağlanmalıdır.
İnsan Hakları evrensel Bildirgesi’nin 60. Yılının bütün dünyada kutlandığı bu günlerde köylüler olarak haklarımızı kamuoyunun dikkatine sunuyoruz.
Saygılarımızla.